Năm 2005, môt vài sinh viên của trường ESRA (Pháp) bắt tay vào sản xuất một bộ phim hoạt hình vi tính ngắn tên 'Above then Beyond' (Bên Trên và Xa hơn nữa) và hoàn thành vào năm 2006. Năm 2009, như chúng ta đều biết, hãng phim nổi tiếng Pixar cho phát hành bộ phim hoạt hình vi tính dài thứ 10 của hãng mang tên UP. Mãi cho đến thời gian gần đây, người ta mới nhận thấy sự giống nhau đến kỳ lạ giữa 2 bộ phim. Liệu Pixar có thật sự ăn cắp ý tưởng hay đây chỉ là sự trùng hợp?


Đạo ý tưởng ?

Trước tiên, ta hãy xem qua một chuỗi ảnh so sánh để thấy những điểm trùng hợp rõ nhất:


Nhiều người có thể cho rằng đây là chỉ đơn giản là một bản phim bắt chước của các sinh viên ESRA nhưng thật sự không, bộ phim ngắn này đã được upload lên Daily Motion vào tháng 8 năm 2007, 2 năm trước khi UP ra mắt:


Vào thời điểm đó, không một ai ngoài Pixar từng nghe đến dự án phim UP. Thậm chí đến tận tháng 01/2008, người ta mới được xem qua những bức vẽ concept của UP:

Mọi chuyện trở nên phức tạp hơn khi Pete Docter, đạo diễn và tác giả kịch bản chính của UP, lại có vẻ không chắc chắc về nguồn gốc của kịch bản cho bộ phim này. Khi trả lời phỏng vấn của SciFiWire vào tháng 3/2009, anh cho biết:

Trích dẫn :

Chúng tôi đã nảy ra sáng kiến về một ngôi nhà bay và đã làm việc dựa trên nó, chúng tôi thắc mắc rằng, "làm sao người ta lại lên ngôi nhà bay đó?" và rồi chúng tôi nghĩ ra cả một câu chuyện [...]

Nhưng những ghi chép chính thức của anh về sản phẩm này thì lại khác:

Trích dẫn :

Đôi khi, sau một ngày làm việc mệt mỏi, bạn trở nên choáng ngợp [...] tôi có một ảo tưởng về việc trôi dạt vào một hòn đảo hoang ở Thái Bình Dương [...] Bob và tôi bắt đầu chơi đùa với ý tưởng đó và vui vẻ nghĩ ra một nhân vật 'ông già' như những nhân vật mà chúng tôi từng yêu thích từ những mẩu truyện tranh của George Booth trong tờ The New Yorker [...] Rồi chúng tôi nghĩ ra hình ảnh của một ngôi nhà bay với một đống bong bóng, và nó đã phù hợp với những gì chúng tôi muốn về việc trốn thóat khỏi thế giới. [...]

Vậy thì ý tưởng nào có trước ? Ông già Carl hay ngôi nhà bay?

Trả lời phỏng vấn của youthoughtwewouldntnotice.com, Yannick Banchereau, một trong những sinh viên của ESRA đã làm việc với dự án 'Above then Beyond', cho biết:

Trích dẫn :

Không, không ai trong chúng tôi làm việc tại Pixar, nếu bạn quen ai tại Supinfgraph, bạn sẽ biết rằng ESRA có sự hợp tác với Pixar, nên chúng tôi đã kết luận rằng Pixar đã xem phim của chúng tôi trong số những phim ESRA đã gửi cho họ và họ đã giữ lại ý tưởng đó [...] Đáng tiếc, bộ phim đó không thuộc quyền sở hữu của chúng tôi, vì nó được thực hiện như một phần của chương trình học, nên chúng tôi không thể làm gì cả [...]

Hay chỉ là sự trùng hợp ?

Trước hết, hãy xem qua hình ảnh concept của Pete Docter:


Như trong hình ta thấy, thì những bức concept này được ghi năm 2004. Điều đó cho thấy những ý tưởng ban đầu của UP đã được nảy ra từ rất lâu trước 'Above then Beyond'.

Tiếp theo, một thành viên của youthoughtwewoundntnotice.com đã chỉ ra rằng cả hai bộ phim đều có sự tương đồng với một bộ phim tuyệt tác của Pháp, 'Le Ballon Rouge', ra đời tận năm 1956, kể về một cậu bé kết bạn với một quả bong bóng và rồi cùng nó bay lên không trung. Có nghĩa là những sinh viên nọ có lẽ cũng chẳng 'vô tội' là mấy.

Và cuối cùng, hãy nhớ rằng những vụ việc tương tự cũng đã xảy ra cho gần như mọi bộ phim thành công trên thế giới, như 'Finding Nemo', 'Kungfu Panda', 'Pirates of the Carribean', 'Avatar', v.v... nhưng cho đến nay hòan toàn không có vụ kiện nào 'động' được đến các nhà làm phim. Điều đó càng cho thấy rõ một điều rằng với một lịch sử quá lâu đời và với sự phát triển không ngừng của nền văn hoá nhân loại thì những sự tương đồng về ý tưởng của các tác phẩm nghệ thuật là điều khó tránh khỏi và những vụ việc như thế này rất khó có thể đổ lỗi cho ai được.

Tóm lại, vụ việc này hiện vẫn đang được tranh cãi gay gắt và chúng ta có lẽ cũng sẽ không bao giờ có được một câu trả lời chính xác. Cách duy nhất là ta hãy xem xét tất cả những lý lẽ kia và tự chọn một câu trả lời cho bản thân.

~ Translated by Et3rnal L1ght

cái này trong lúc giải oscar có nghe nói